PTZ là từ viết tắt của Pan Tilt Zoom, một tên gọi khác của camera PTZ là camera speed dome. Những camera này có thiết kế động cơ bên trong giúp cho việc điều khiển xoay ngang 360° hoặc lên – xuống 90° bằng tay hoặc tự động một cách dễ dàng và thường kết hợp với ống kính zoom cơ. Một camera PTZ bao gồm một khối camera đặt bên trong một khung vỏ hình bán cầu (dome) được thiết kế với khả năng chống lại các tác nhân xâm nhập từ bên ngoài như nước và bụi (đọc thêm: Các tiêu chuẩn ngoài trời IP65, IP66, IP67… của camera quan sát). Việc điều khiển camera PTZ được thực hiện thông qua hai sợi dây RS485 và giao thức thường được sử dụng rộng rãi là Pelco-D. Đối với camera IP speed dome, việc điều khiển được thực hiện thông qua phần mềm hoặc trình duyệt web.
Trong một số trường hợp, có những nơi không cho phép lắp đặt nhiều camera quan sát, hoặc việc lắp đặt nhiều camera là không khả thi (như bãi giữ xe là một điển hình) thì việc sử dụng camera PTZ là sự lựa chọn duy nhất và tốt nhất để giám sát toàn bộ khu vực. Và hiệu quả thì quá rõ ràng, người dùng chỉ việc ngồi một chỗ để theo dõi những mục tiêu nghi ngờ. Thông qua bàn phím điều khiển, người dùng có thể điều khiển việc phóng to / thu nhỏ, quay trái / phải, lên / xuống của camera đến những vị trí mong muốn.
Thông thường, việc điều khiển thường được thực hiện bằng tay bởi người sử dụng. Tuy nhiên, hầu hết camera PTZ nào cũng hỗ trợ chức năng “Preset” . Chức năng này cho phép người dùng thiết lập một hoặc nhiều vị trí quan trọng để giám sát. Camera sẽ tự động quay quét lần lượt từ vị trí này đến vị trí khác. Do đó, người sử dụng có thể quan sát một khu vực rộng lớn mà không bị giới hạn bởi tình trạng “góc khuất” thường thấy ở camera cố định.
Đối với camera analog PTZ chủ yếu chỉ có các cổng vào / ra như: nguồn cấp đầu vào, ngõ ra video, giao thức RS485. Trong khi đó, những camera IP PTZ còn có thêm những cổng như: ngõ vào / ra âm thanh, ngõ vào / ra báo động, cổng USB 2.0… Ngõ vào / ra âm thanh cho phép người dùng không chỉ giám sát hình ảnh, mà còn giám sát cả âm thanh (hỗ trợ cả âm thanh 2 chiều). Còn với các cổng vào / ra báo động có thể giúp camera IP PTZ kết nối với các cảm biến có dây như: Cảm biến chuyển động hồng ngoại, cảm biến cửa từ… Khi cảm biến nào được kích hoạt báo động, camera PTZ sẽ xoay đến vị trí đã đặt trước tại vị trí cảm biến đó, điều chỉnh zoom để người dùng có thể phát hiện và nhận diện được đối tượng. Khi kích hoạt chức năng chụp ảnh, camera IP PTZ có thể chụp lại nhiều bức ảnh và tự động gửi chúng đến email của người sử dụng. Một số camera IP PTZ thế hệ mới còn hỗ trợ cả tính năng phân tích video thông minh như: nhận diện khuôn mặt, nhận diện vị trí khu vực…
Trong thực tế, camera PTZ là phù hợp để giám sát những khu vực rộng lớn, chẳng hạn như bãi đỗ xe, sân vận động, trung tâm mua sắm hay tòa nhà thương mại lớn, và giám sát hệ thống giao thông đường bộ.
